De legendarische pastoor van Chapaize

In de schaduw van de romaanse kerk van Saint-Martin,
woont in de achttiende eeuw een priester die de geschiedenis en de volksverbeelding diep zou tekenen:
Nicolas Genost de Laforest.

Een geestelijke met een ontembare geest

Nicolas wordt geboren op 29 oktober 1722 in Tournus. Na zijn priesterwijding dient hij korte tijd in zijn geboortestad, tot hij in 1751 wordt aangesteld als pastoor van Chapaize. Hij betrekt het nieuwe pastoriegebouw, le Presbytère de Chapaize, dat tien jaar eerder achter de kerk is opgetrokken, aan wat nu de Rue Nicolas de Laforest heet.

De pastoor is een robuuste, joviale en vrijgevige man, geliefd om zijn goedheid maar ook om zijn eigenaardigheden. Want al is hij een man van God, zijn ware passie ligt elders: bij zijn paard en de jacht.

Elke ochtend leest hij zijn brevier te paard. De vrome gelovigen nemen hem dit kwalijk, aangezien hij zeer korte misvieringen houdt, om zo snel mogelijk te paard te kunnen vertrekken. Laforest voelt zich niet schuldig over het overhaasten van de religieuze diensten, integendeel, als hij jaagt, is dat in het belang van iedereen:
“Als ik niet jaagde, zouden de herten het graan verslinden, de wilde zwijnen de akkers omploegen en de wolven onze kuddes aanvallen!”

Altijd op jacht

Zijn trouwe paard Ragotin, een klein voskleurig paard, en zijn honden vergezellen hem dagelijks door de bossen van de Saône-et-Loire. Ragotin is snel en onvermoeibaar. Nicolas Laforest bezit een heel arsenaal aan geweren en trekt dag na dag de bossen in, op jacht naar beverratten, vossen en ander wild.
De negentiende-eeuwse schrijver, de markies Théodore de Foudras, die een eeuw later over hem schrijft in zijn roman Les gentilshommes chasseurs, schetst hem als “een aardige kerel, mager maar vol kleur, met een gezicht dat straalt van levenslust”.

De wolf van 1773

Het is in het jaar 1773 dat Laforest een plaats in de legende verwerft. In die tijd teisteren wolven het platteland van de Bourgogne, zo ook de streek rond Chapaize. Ze vallen vee, reizigers en dorpsbewoners aan en verspreiden angst onder de boeren.

Wanneer een dolle wolf in de omgeving van Chapaize meerdere mensen verwondt, aarzelt de pastoor geen moment.
Hij roept de dorpelingen bijeen en leidt zelf de jacht. Als een volleerd jager volgt hij het spoor. De achtervolging duurt uren, maar uiteindelijk weet Laforest de wolf te doden en wordt op slag held van de streek.

De gebeurtenis maakt diepe indruk. De kranten van die tijd schrijven enthousiast over het voorval en overdrijven de grootte van de wolf, als was deze “zo groot als een paard”. Zelfs koning Louis XV heeft Nicolas persoonlijk gefeliciteerd, zo gaat het verhaal.

Vanaf dat moment is de priester van Chapaize niet langer zomaar een dorpspastoor, maar ‘de man die de wolf heeft overwonnen’. Sindsdien sprak men in de herbergen en bij de haardvuren over niets anders meer dan de pastoor van Chapaize.

Een noodlottige jacht

Het is uiteindelijk ook de jacht die hem tien jaar later noodlottig wordt. Tijdens een achtervolging in de bossen nabij het château van Lugny, dwingt hij zijn paard over scherpe rotsen te springen. Ragotin struikelt, de pastoor wordt uit het zadel geworpen en blijft zwaargewond achter. Enkele dagen later sterft hij aan zijn verwondingen.

Zo eindigt het leven van Nicolas Genost de Laforest, priester, jager en beschermer van zijn gemeenschap.

Een blijvende herinnering

Aan de muur van de voormalige pastorie herinnert nog altijd een plaquette aan zijn leven. Zijn naam leeft voort in de volksmond, in de literatuur en in de stenen van het dorp.
Tussen 1751 en 1783 woont daar de beroemdste pastoor van Chapaize, een man die volgens zijn tijdgenoten “voor tien minuten mis tien uur te paard doorbracht”.

Zijn verhaal, half geschiedenis, half legende, leeft voort in het werk van Foudras, in het hoofdstuk Pauvre défunt Monsieur le curé de Chapaize en in de herinnering en verhalen van het dorp dat zijn verleden koestert en legendes levend houdt.

Lees hier het verhaal van de wolf met rabies die in 1775 de regio rond Cluny teisterde.